Zara (Sivas) ilçesi’nin Coğrafi özellikleri ile Arazi Kabiliyet Durumu ve Genel Arazi Kullanımı arasındaki İlişkiler
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14557550Anahtar Kelimeler:
Zara, Sivas İli, Arazi Sınıflaması, Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması, CORINEÖzet
İnceleme alanı olan Zara ilçesi, İç Anadolu Bölgesi’nin Yukarı Kızılırmak Bölümünde, Sivas İl sınırları içerisinde bulunmaktadır. Çalışmanın amacı; Zara (Sivas) ilçesi’nin coğrafi özellikleri ile arazi kabiliyet durumu ve genel arazi kullanımı arasındaki ilişkileri tespit etmektir. Araştırmada CORINE verileri kullanılarak arazi kullanım özellikleri açıklanmış olup coğrafi özellikler ile arazi kabiliyet durumları haritalanmıştır. Çalışmada 1:25.000 ölçekli topoğrafya haritaları kullanılarak ArcMap 10.4 programında sayısallaştırılarak yapılmıştır. Topografya (yükselti, eğim, bakı) ve yer şekilleri, ana materyal, toprak özellikleri, iklim özellikleri ve sosyo-ekonomik özelliklerinin mekâna yansımasını gösteren sayısal tematik haritalar üretilmiştir. CORINE verileri ve arazi kullanım kabiliyet sınıflamasına göre Zara’nın büyük çoğunluğu (%74) V.VI. ve VII. sınıf tarıma elverişsiz sahalardan oluştuğu görülmektedir. Bu sınıf içerisinde en yüksek payı doğal otlaklar (%29), seyrek bitkili alanlar (%21), ormanlık ve çalı geçiş sahaları (%13) oluşturmaktadır. Sahanın %21’lik kısmı I. II. III. ve IV. sınıf toprak işlemeli tarıma elverişli saha özelliği göstermektedir. Sahanın %5’lik kısmı ise tamamen tarıma elverişsiz VIII. sınıf arazilerden oluşmaktadır. Ayrıca çalışmada yanlış arazi kullanımına örnek ve arazi kullanım kabiliyetine yönelik önerilere de yer verilmiştir.
Referanslar
Arseven, A.D. (2001). Field Research Methods (Principles Techniques Examples), Gündüz Eğitim Yayıncılık, Ankara.
Arslan, A. T., Kıncal, C., Kahraman, B., Pamukçu, Ç., Pamukçu, O., Gök, E., Polat O.D., Koca, M.Y., Konietzky, H., Temiz, H., ve Köse, H. (2013). Oligosen-Miyosen yaşlı jipslerin yeraltı doğalgaz depolama amaçlı kullanılabilirliği. In 19th International Petroleum And Natural Gas Congress And Exhibition Of Turkey (Pp. Cp-380). Eage Publications Bv.
Atabay, O., Coşkun, M. (2024). Otlukbeli ve Keşiş Dağları Arasındaki Sahanın Litolojik Yapı ve Araziden Yararlanma İlişkisinin Google Earth Engıne ve Xrf Analizi ile Değerlendirilmesi. İksad Yayınevi.
Atalay, İ. (2006). Toprak Oluşumu, Sınıflandırılması ve Coğrafyası. Meta Basımevi.
Atalay, İ. (2014). Türkiye'nin Ekolojik Bölgeleri. (Genişletilmiş 2. Baskı). Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri.
Atalay, İ. (2016). A new approach to the land capability classification: Case Study Of Turkey. International Conference – Environment At A Crossroads: Smart Approaches For A Sustainable Future Procedia Environmental Sciences, 32, (S. 264-274).
Atalay, İ., Gökçe Gündüzoğlu, A. (2015). Türkiye’nin Ekolojik Koşullarına Göre Arazi Kabiliyet Sınıflandırılması. Meta Basım Matbacılık Hizmetleri.
Biçgel, B. F., Kurt, M. A., Yıldırım, Ü., Güler, C. ve Güven, O. (2021). Sivas havzasındaki eosen volkanizmasından kaynaklanan arsenik kirliliği: Yalıncak Köyü (Hafik, Sivas) eski içme suyu kaynağı. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10(2), 511-519.
Bozkoyun, M. ve Elmastaş, N. (2023). Hoşap Çayı Havzası’nda (Van ) tarımsal arazi kullanımı. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(4), 1185-1210.
Bulut, İ., Hadimli, H. (2008). Karstik Alanlarda Arazi Kullanımı, Sorunları ve Planlanması. Tücaum V. Ulusal Coğrafya Sempozyumu.
Coşkun, M., Turan, A. N. U. (2016). The Comparison of the Forms of Land Capability Classification of Atalay and USA in Eskişehir Province (Turkey). Journal of Geoscience and Environment Protection, 4(13), 72-92.
Cürebal, İ., Efe, R., Soykan, A., ve Sönmez, S. (2008). Balıkesir Kent Merkezi Yerleşim Alanı ile Jeomorfolojik Birimler Arasındaki İlişkinin CBS ve UA Yöntemleriyle Belirlenmesi. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu. Çanakkale.
Dengiz, O. (2011). Samsun İlinin potansiyel tarım alanlarının genel dağılımları ve toprak etüd ve haritalama çalışmalarının önemi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26(3), 241-250.
Du Pisani, J. A. (2006). Sustainable development–historical roots of the concept. Environmental sciences, 3(2), 83-96.
Efe, R., Sönmez, S., Soykan, A., ve Cürebal, İ. (2008). Sürdürülebilir Bölgesel Kalkınmada Ekorejyonların Önemi: Balıkesir Örneği. I.Güney Marmara Bölgesel Gelişme Sorunları Ulusal Sempozyumu. Bandırma-Balıkesir.
Elibüyük, M., ve Yılmaz, E. (2010). Türkiye’nin Coğrafi Bölge ve Bölümlerine Göre Yükselti Basamakları ve Eğim Grupları. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(1), 27-56. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000104
Elmastaş, N., ve Özcanlı, M. (2010). Bitlis İlinde Çığ Afet Alanlarının Tespiti ve Çığ Risk Analizi. TUCAUM, 3-5 Kasım 2010, Tam metin bildiri Kitabı. S. 303-314 Ankara Üniversitesi DTCF. Ankara
Fischer, G., Velthuizen, H. T., ve Nachtergaele, F. O. (2000). Global Agro-Ecological Zones Assesment: Metodology and Results.
Gözenç, S. (1969). Bolu Ovası ve yakın çevresinde araziden yararlanma (land use). (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Gülersoy, A. E. (2008). Bakırçay Havzası'nda Doğal Ortam Koşulları İle Arazi Kullanımı Arasındaki İlişkiler (Tez no. 220315) [Doktora Tezi, Deü Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Güzel, A. Özcanlı, M., Akgün. B. (2021).Şanliurfa İli̇nde Kurulu Ges’leri̇n Arazi̇ Kullanimi Açisindan Değerlendi̇ri̇lmesi̇. The Journal of Social Sciences, 54(54), 429-454
Haktanır, K., Cangir, C., Arcak, Ç., ve Arcak, S. (2000). Toprak Kaynakları ve Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi, (S. 203-230). Ankara.
İnan, F. (2019). Ekolojik Koşullara Göre Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflandırması: Altıeylül İlçesi (Balıkesir) (Tez no. 581017) [Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Kantürk, G. (2002). Karacasu (Dandalas) Havzası’nda Arazi Sınıflandırması ile Arazi Kullanımı Arasındaki İlişkiler (Tez no. 116985). Yüksek Lisans Tezi [ Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir]. YÖK Ulusal Tez Merkezi.
Karakurt Tosun, E. (2013). Sürdürülebilir Kentsel GeliĢim Sürecinde Kompakt Kent Modelinin Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:15, Sayı:1, Sayfa: 103-120.
Kartal, F. (2022). Hafik, Zara ve İmranlı (Sivas) Çevresinde Jips Ekolojisi (Tez no. 749839) . [Doktora Tezi Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı]. Yök Ulusal Tez Merkezi.
Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü. (1995) Doğu Anadolu Su Havzası Rehabilitasyon Projesi, AGM Yayın No:1, Ankara.
Özcanlı, M., Güzel, A. (2015). Şanlıurfa şehrinin alansal gelişiminin çevresindeki tarım arazilerine etkisi. Journal of Turkish Studies, 10 (6), 723-744
Özcanlı, M., Özçağlar, A., Özgen, N. ve Benek, S. (2018). Diyarbakır Şehrinin Alansal Gelişimi ve Tarım Arazileri Üzerindeki Etkileri. The Journal of Academic Social Science (64), 34-42.
Özçağlar, A. (1994). Çarşamba Ovası ve yakın çevresinde araziden faydalanma. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 3, 93-128.
Özdemir, M.A. ve Tombul, S. (1995). Şiro (Ömerli) Çayı Havzası ve yakın çevresinde (Malatya güneydoğusu) arazi kullanımı, sorunlar ve öneriler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1-2), 145-172.
Sağdıç, M., Koç, H. (2010). Yukarı Kızılırmak Havzası’nın İklimi. Türk Coğrafya Dergisi, (58), 1-20.
Sarı, H., Özşahin, E. (2016). CORINE Sistemine Göre Tekirdağ İlinin AKAÖ (Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü) Özelliklerinin Analizi. Alınteri Dergisi, 13- 26.
Sarı, M. (2000). Arazi Kullanımı ve Erozyon İlişkisi. Erozyonla Mücadele, Tema Eğitim Semineri Notları, S, 69-102.
Slough, B. G., Sadleir, R. M. F. S. (1977). A land capability classification system for beaver (Castor Canadensis Kuhl). Canadian Journal Of Zoology, 55(8), 1324-1335.
Sönmez, M. E., Aytuk, C. (2011). Akyatan Lagünü çevresinde arazi kullanımındaki değişimlerin zamansal incelenmesi ve ekosistem üzerindeki olumsuz etkilerinin belirlenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1) 25-39.
Taş, B., Yakar, M. (2009). Afyon Karahisar ilinde yükselti basamaklarına göre arazi kullanımı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 57-76.
Tekeş, A. (2017). Atalay Yöntemine Göre Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflandırması: Manisa-Şehzadeler İlçesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Balıkesir
Topçu, P. (2012). Tarım Arazilerinin Korunması ve Etkin Kullanılmasına Yönelik Politikalar. Uzmanlık Tezi. T.C. Kalkınma Bakanlığı, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü.
Topraksu. (1978). Türkiye Arazi Varlığı. Ankara: Khgm.
Tunçdilek, N. (1985). Türkiye'de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul: İ.Ü Denizbilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları No:3.
Tüik. (2023). Temel İstatistiki Göstergeler, Mahalle Nüfusları.
Tümertekin, E., Özgüç, N. (2009). Ekonomik Coğrafya Küreselleşme ve Kalkınma. İstanbul: Çantay Kitabevi.
United Nations. (2019, 02 26). Sustainable Development Goals Knowlegde Platform. Sustainable Development Goals Knowlegde Platform: https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-commonfuture.pdf
Yaman, M. (2018). Karesi İlçesinin (Balıkesir) Ekolojik Koşullara Göre Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflandırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Yiğitbaşoğlu, H., Uğur, A. (2010). Burdur Gölü Havzasında arazi kullanım özelliklinden kaynaklanan çevre soruları. Ankara Üniversitesi Çevrebilimler Dergisi 2, 129-143.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Atlas Journal

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.