Mağara Duvarlarındaki El İzlerinin Görsel Anlamları Üzerine İnceleme


DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10334944Anahtar Kelimeler:
El, Göz, Mağara ResimleriÖzet
Tarih öncesi çağda yaşamış olan insan, görsel anlatım sürecinin başrolünde yer almaktadır. Gördüklerini zihin dünyasında canlandırarak kendisini ifade etmiş ve gelecek nesillerin inşasına katkı sağlamıştır. Anlatımda görsellerin kullanımına ilişkin araştırmalar tarih öncesi kaya sanatındaki resimlere dayanmaktadır. Mağara dönemi kaya sanatı olarak bilinen, boyanmış görüntüleri içeren kaya resimleri, o dönemin koşulları ve günlük hayatı hakkında önemli ipucu taşıyan imgelerdir. Mağara duvarlarında yer alan geometrik şekiller ve av sahnelerinin yanında dikkat çeken bir öge de ‘el’ sembolüdür. İlkel insanların dünyanın çeşitli yerlerindeki mağara duvarlarına, kaya sığınaklarına açık hava kayalarına bıraktıkları el izlerinin resimlenmesinde kullanılan yöntemler ve bunların anlamları araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı, mağara duvarlarında yer alan el görsellerinin araştırılması ve incelenmesidir. Tarama tekniğinde desenlenen araştırma, el izlerinin yoğun olarak görüldüğü Endonezya’nın Sulawesi adasında bulunan Leang Tedongnge Mağarası, buna benzer görüntülere sahip Arjantin’deki Cueva De Las Manos Mağarası, İspanya’daki El Castillo Mağarası, Pech Merle Mağarası ve Altamira Mağarası ile sınırlıdır. Birçok mağarada resmedilen el izlerinin hakimiyet algısını oluşturduğu, hakimiyet algısının beraberinde dini ve törensel amaçla yapıldığı varsayımlar arasındadır.
Referanslar
Atalay, C. & Süle, E. (2019). Paleolitik Dönem ve Chauvet Mağarası'nın Son Odasındaki Aslan Panelinin Estetik Yapısına Dair Bir İnceleme. Ulak Bilge Sosyal Bilimler Dergisi, 738.
Çetin, H.T. (2018). Resimde Eleştiri Biçimi Olarak Eller. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
Dobrez, P. (2013) “The Case for Hand Stencils And Prints as Proprio-Performative” Arts 2(4):273-327; https://doi.org/10.3390/arts2040273
Erkan, S. (2012). Beden Dili ve Dans Eğitiminin Oyunculuk Sanatındaki Yeri Üzerine Bir Yöntem Önerisi. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
Ertuğrul, E. (2015). Tarih Öncesi Dönemden 11 Mağara Sanatı. https://arkeofili.com/tarih-oncesi-donemden-11-magara-sanati/
Hollingsworth, M. (2019). Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: İnkılap Yayınları.
Özdemir, Ç.S. (2014). Resim Sanatında El İmgesinin Farklı Anlam ve İfade Biçimleri. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
Özdemir, M. (2021). Mağara Resimleri Bize Ne Anlatır? Paleolitik Çağ Mağara Resimleri Bağlamında Tarih Öncesi İnancına İlişkin Bazı Sorgulamalar. Tarih ve Gelecek Dergisi 7: 825-843
Özden, L. (2009). Gizli Dehlizlerden Kent Alanlarına Dışavurum Yüzeyi Olarak Duvar. Sanat ve Tasarım Dergisi,1 (3)71-85.
Permana R., Pojoh I. ve Arifin K. (2017) Mabedda Bola ritual in South Sulawesi The relationship between handprints in traditional houses and hand stencils in prehistoric caves. Wacana Vol. 18 No. 3: 692-717
Pettersson, R. (2003). The 35th Annual Conference of the International Visual Literacy Association. Newport, Rhode Island, USA, October 1 – 5,
Toksoy, S. (Çev.)(2014). Kökenleri ve Anlamlarıyla Semboller & İşaretler. İstanbul: Alfa Yayınevi.
Uysal, G.(2011). Mağara Sanatı. V. Ulusal Speleoloji Sempozyumu. S.34-47.
www.arthipo.com/artblog/sanat-tarihi/magara-sanati-tarih-oncesi-sanat-magara-resimleri.html
https://www.researchgate.net/publication/291137009_Cave_Art_Magara_Sanati
https://ahmetustanindefteri.blogspot.com/2015/05/insanin-ilk-el-izleri-Castillo-Perch-Merle.html Erişim Tarihi 13.12.21
https://www.researchgate.net/publication/322766778_Mabedda_Bola_ritual_in_SouthSulawesi_The_relation_of_handprints_in_traditional_houses_and_hand_stencils_in_prehistoric_caves Erişim Tarihi 13.12.21
https://whc.unesco.org/en/list/936 Erişim Tarihi 13.12.21
https://www.researchgate.net/figure/Leang-Sakapao-hand-stencils-Sulawesi-Indonesia_fig10_259979235 (Görsel 1) Erişim Tarihi 28.12.21
https://arkeofili.com/wp-content/uploads/2021/10/sulaw2.jpg (Görsel 2) Erişim Tarihi 28.12.21
https://www.researchgate.net/publication/322766778_Mabedda_Bola_ritual_in_South_Sulawesi_The_relation_of_handprints_in_traditional_houses_and_hand_stencils_in_prehistoric_caves (Görsel 3 ve 4) Erişim Tarihi 28.12.21
https://ahmetustanindefteri.blogspot.com/2015/05/insanin-ilk-el-izleri-Castillo-Perch-Merle.html (Görsel 5 ve 6) Erişim Tarihi 13.11.23
https://en.wikipedia.org/wiki/Cueva_de_las_Manos#/media/File:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg (Görsel 7) Erişim Tarihi 13.12.21
https://sworld.co.uk/2/63329/photoalbum/home.html (Görsel 8) Erişim Tarihi 13.12.21
Görsel Kaynakça
Görsel 1. https://arkeofili.com/wp-content/uploads/2021/10/sulaw2.jpg
Görsel 2. https://www.researchgate.net/figure/Leang-Sakapao-hand-stencils-Sulawesi- Indonesia_fig10_259979235
Görsel 5. https://ahmetustanindefteri.blogspot.com/2015/05/insanin-ilk-el-izleri-Castillo-Perch-Merle.html
Görsel 6. https://en.wikipedia.org/wiki/Cueva_de_las_Manos#/media/File:SantaCruz-CuevaManos-P2210651b.jpg
Görsel 7. https://sworld.co.uk/2/63329/photoalbum/home.html
Görsel 8. https://ahmetustanindefteri.blogspot.com/2015/05/insanin-ilk-el-izleri-Castillo-Perch-Merle.html
Görsel 9. https://arkeofili.com/altamira-magarasinda-uc-yeni-el-izi-bulundu/
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Atlas Journal

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.