Türkiye’deki Okul Müdürü Yetiştirme, Seçme ve Atama Sürecinin PISA’da İlk Sıralarda Yer Alan Ülkelerle Karşılaştırması


Özet Görüntüleme: 812 / PDF İndirme: 604

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.6957394

Anahtar Kelimeler:

PISA, eğitim yönetimi, okul yöneticisi yetiştirme

Özet

Bu araştırmada, 2018 PISA sınavında Matematik, Bilim ve Okuma-Anlama kategorilerinde ilk 15’te yer alan ülkeler ile Türkiye’deki okul müdürü yetiştirme, seçme ve atama usul ve esasları açısından karşılaştırılması amaçlanmış ve bu sürece yönelik analiz yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemi desenlerinden doküman analizi ile tasarlanmış ve literatür taraması yönteminden yararlanılmıştır. Sonuç olarak; PISA’da önemli bir konuma sahip ülkelerin okul yöneticisi yetiştirme, seçme ve atama kriterleri Türkiye’deki kriterlerle karşılaştırıldığında üniversite düzeyinde yöneticilik eğitimi verilmediği, ilk defa yönetici atamada farklı bir değerlendirme uygulamasının olmadığı, hizmet öncesi eğitime tabi tutulmadığı, hizmet içi eğitimin zorunlu olmadığı ve gerekli ihtiyacı karşılamadığı, lisansüstü eğitim zorunluluğunun olmadığı ve yöneticilik sertifikası istenmediği sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme, seçme ve atama sürecinde üniversite düzeyinde yöneticilik eğitimi açılması, yöneticilerin lisansüstü eğitim alması ve seçme aşamasında bu durumun baz alınması, yöneticilik sertifikası istenmesi, farklı değerlendirme yöntemlerinin uygulanması, hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimin zorunlu olması, hizmet içi eğitimin revize edilmesi ve okul/eğitim lideri yetiştirilmesi önerilmektedir.

Referanslar

Aksakal, A. (2020). Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi için Hazırlanmış Hizmet içi Eğitim Programlarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.

Aksu, C. (2016). Eğitim Yöneticilerinin Görevlendirilme Politikaları: Olgular ve Algılar. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Akyol, B. ve Özenç, Y. Y. (2021). Singapur ile Türkiye’de Okul Yöneticisi ve Öğretmen Seçme ve Yetiştirme Sistemlerinin Karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 904–925.

Arıkan, G. (2018). Milli Eğitim Bakanlığının Okul Yöneticilerini Atama Sürecinde İzlediği Politikaların ve Uygulamaların İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Aykut, C. M. (2006). Türkiye ve ABD’de Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Balcı, A. (2021). Okul Yöneticiliğinin Meslekleşmesi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 4(2), 62–78.

Balyer, A. ve Gündüz, Y. (2011). Değişik Ülkelerde Okul Müdürlerinin Yetiştirilmesi: Türk Eğitim Sistemi için Bir Model Önerisi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(2), 182–197.

Baş, E. A. (2016). Okul Yöneticilerinin Yönetici Görevlendirme Yönetmeliğine İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Baş, E. A. ve Şentürk, İ. (2017). Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Görevlendirilmelerine İlişkin Yönetmelik Hakkında Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 119–143.

Bayrak, E. (2019). Eğitim Yöneticilerinin Seçimi ve Yetiştirilmesi Sürecinin İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(1), 568–576.

Boz, T. B. ve Karataş, İ. H. (2020). Milli Eğitim Şuralarında Eğitim ve Okul Yöneticiliği. Alanyazın Eğitim Bilimleri Eleştirel İnceleme Dergisi, 1(2), 108–130.

Bozkurt, N. (2005). Türkiye ile Bazı Avrupa Birliği Ülkelerindeki Okul Yöneticilerinin Yetiştirilme ve Atanma Süreçlerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Brundrett, M. (2001). The Development of School Leadership Preparation Programmes in England and The USA: A Comparative Analysis. Educational Management & Administration, 29(2), 229–245.

Bush, T. ve Jackson, D. (2002). A Preparation for School Leadership: International Perspectives. Educational Management & Administration, 30(4), 417–429.

Coşkun, Y. D. (2013). Türkçe Ders Kitaplarının PISA Sınavı Okuma Ölçütleri Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(26), 22–43.

Çelik, O. T., Konan, N. ve Çeti̇n, R. B. (2018). Türkiye’de Okul Yöneticisi Görevlendirme Sorunu: Bir Meta Sentez Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 92–113.

Demirtaş, H. ve Özer, N. (2014). Okul Müdürlerinin Bakış Açısıyla Okul Müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1–24.

Di̇lbaz, E. ve Atış, D. (2021). 2017, 2018 ve 2021 MEB Yönetici Seçme Görevlendirme Yönetmeliklerinin Yöneticiliğe İlk Kez Görevlendirme Bağlamında Karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(4), 366–384.

Eraslan, A. (2009). Finlandiya’nın PISA’daki Başarısının Nedenleri: Türkiye için Alınacak Dersler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 238–248.

Erol, İ. (2021). Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Belirlenmesinde “Liyakat İlkesi”. Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 2(1), 54–64.

Ertürk-Kayman, E. A. (2017). Türkiye, Finlandiya, İngiltere ve Şili’deki Okul Yöneticiliğine İlişkin Yaklaşımların İncelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Güçlü, N., Şahi̇n, F., Tabak, B. Y. ve Sönmez, E. (2016). Türkiye’de Okul Yöneticisi Görevlendirmeye İlişkin Yönetici Adayı Görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 51–71.

Gülmez, F. M. ve Aslanargun, E. (2021). 2000 Yılından Sonra Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Atama Yönetmeliklerinin Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 318–336.

Gümüş, E. (2012). Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri İlköğretim Kurumları Müdürlerinin Hizmet Öncesi ve Hizmet içi Eğitim Faaliyetlerinin Karşılaştırılmasına Yönelik Nitel Bir Araştırma: Erzurum İli ve Michigan Eyaleti Örneği. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Güven, S., Yıltanlılar, A. ve Baskan, G. A. (2019). Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi ve Atanması: Bazı Avrupa Birliği Ülkeleri, Türkiye ve KKTC’deki Uygulamalara Yönelik Karşılaştırma ve KKTC’ye Yönelik Çözüm Önerileri. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(3), 611–626.

Kara, A. (2017). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okul Müdürü Görevlendirilmesine İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Karabatak, S. (2015). Okul Yöneticisi Yetiştirmede Web Tabanlı Problem Temelli Öğrenmenin Katılımcıların Öz-Yeterlik İnançlarına ve Yöneticilik Mesleğine İlişkin Tutumlarına Etkisi. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Karaca, İ., Özcan, M. ve Karaca, N. (2021). Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Görevlendirme Yönetmeliğinin 2023 Eğitim Vizyonu Bağlamında İncelenmesi. Alanyazın Eğitim Bilimleri Eleştirel İnceleme Dergisi, 2(1), 26–32.

Kayıkçı, K., Özdemir, İ. ve Özyıldırım, G. (2015). İlk Defa ve Yeniden Okul Müdürü Görevlendirilmesi: Sözlü Sınav Üzerine Bir Değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(4), 471–498.

Kayıkçı, K., Özdemir, İ. ve Özyıldırım, G. (2018). Okul Yöneticisi Seçme ve Yerleştirme Uygulamasına İlişkin Bir Değerlendirme: Görev Süresi Dolan Okul Müdürlerinin, Yeniden Görevlendirilme Usullerine İlişkin Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(67), 874–888.

Kesen, İ., Sundaram, D. T. ve Abaslı, K. (2019). Öğretim Lideri vs. Okul Müdürü. SETA Yayınları. İstanbul.

Kıral, B. (2019). Türk Eğitim Sisteminin Yasal Dayanakları (Ed. Uğur Akın). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi içinde (3. Baskı., ss. 28–53). Ankara: Pegem Akademi.

Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 170–189.

Konan, N., Çetin, R. B. ve Bozanoğlu, B. (2018). PISA’da Başarılı Olan Bazı Ülkelerde Okul Müdürlerinin Seçilme, Yetiştirilme ve Görevlendirilmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 141–157.

Korkmaz, M. (2005). Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesi: Sorunlar Çözümler ve Öneriler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237–252.

Kwan, P. ve Walker, A. (2009). Are we Looking Through The Same Lens? Principal Recruitment and Selection. International Journal of Educational Research, 48(1), 51–61.

Mazlum, A. A. (2018). Milli Eğitim Sisteminde Yönetici Görevlendirme Sorunsalı: Hukuksal Açıdan Değerlendirme (Ed. Y. Karaman Kepenekci, P. Taşkın). Prof. Dr. Emine AKYÜZ’e Armağan Akademisyenlikte 50 Yıl içinde (ss. 559–569). Ankara: Pegem A.

MEB. (1988). XII. Milli Eğitim Şurası.

MEB. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Görevlendirme Yönetmeliği (2021).

Mutlusoy, S. (2019). Okul Yöneticilerinin Yöneticilik Görev Sürelerinin Sınırlandırılmasına İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Orakçı, Ş. (2015). Şangay, Hong Kong, Singapur, Japonya ve Güney Kore’nin Öğretmen Yetiştirme Sistemleri’nin İncelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 3(2), 26–43.

Öz, H. (2019). Veri Temelli Okul Yöneticisi Seçme, Yetiştirme ve Görevlendirme Modeli. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 2(2), 311–334.

Öztürk, M. B. ve Akkuş, M. (2020). Japonya, Güney Kore, Singapur ve Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Seçilmesi ve Yetiştirilmesi. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 65–79.

Pelit, A. (2013). Okul Yöneticilerinin Yetiştirilmesine ve Atanmasına İlişkin Benimsenen Modellerin Karşılaştırılması (Türkiye, Fransa, Danimarka ve İngiltere Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Recepoğlu, E. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Seçilmesi ve Yetiştirilmesi, Mevcut Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Electronic Turkish Studies, 9(2).

Savaş, G. (2019). Okul Yöneticisi Yetiştirmede Dünyadaki Eğilimler ve Türkiye İçin Öneriler. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(1), 59–72.

Sezer, Ş. (2016). Okul Yöneticilerinin Seçimle Belirlenmesine İlişkin Yönetici Görüşleri: Fenomenolojik Bir Çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 351–373.

Sezer, Ş. ve Engin, G. (2020). Okullara Yönetici Seçme, Yetiştirme ve Atamaya İlişkin Yönetici Görüşleri: Durum Çalışması. Eğitim ve Bilim, 46(206), 263–280.

Tanrıöğen, A., Erol, E. ve Karaca, D. E. (2011). Bazı Avrupa Birliği Ülkelerinde Okul Yöneticiliği (Politikaları). VI. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 16–17 Nisan 2011. Eğitim Yöneticileri ve Eğitim Denetleyicileri Derneği, Gazimağusa KKTC.

Tanrısevdi, F. ve Kıral, B. (2018). Çin ve Türk Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(3), 223–240.

Turhan, M. ve Karabatak, S. (2015). Okul Liderlerinin Web Tabanlı Yetiştirilmesinde Problem Temelli Öğrenme: Teorik Bir Model Önerisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(3), 395–424.

Türkoğlu, D. (2016). Türkiye’de Eğitim Sisteminin Yönetsel Yapısı ve Eğitim Yöneticisi Yetiştirme Sürecinin Tarihsel Gelişimi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Uygur, M. (2021). Türkiye, Fransa, İngiltere, Finlandiya, Güney Kore ve Yunanistan’daki Okul Yöneticilerinin Yetiştirilme ve Atanma Süreçlerinin Karşılaştırılması. Journal of Human and Social Sciences, 4(1), 171–191.

Walker, A. ve Kwan, P. (2012). Principal Selection Panels: Strategies, Preferences and Perceptions. Journal of Educational Administration, 50(2), 188–205.

Wikipedia. (2022). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı. 20.02.2022 tarihinde. https://en.wikipedia.org/wiki/Programme_for_International_Student_Assessment#Previous_years adresinden erişildi.

Wong, P. (2004). The Professional Development of School Principals: Insights From Evaluating a Programme in Hong Kong. School Leadership & Management, 24(2), 139–162.

Yavuzkurt, T. ve Kıral, B. (2019). Kanada, Bulgaristan ve Türkiye Öğretmen Yetiştirme, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Sistemlerinin Karşılaştırılması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 667–684.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Basım.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

İndir

Yayınlanmış

2022-08-09

Nasıl Atıf Yapılır

BALCI, S. (2022). Türkiye’deki Okul Müdürü Yetiştirme, Seçme ve Atama Sürecinin PISA’da İlk Sıralarda Yer Alan Ülkelerle Karşılaştırması. Atlas Journal, 8(48), 2721–2737. https://doi.org/10.5281/zenodo.6957394

Sayı

Bölüm

Makaleler