KARL MARX’IN HADİSİ “VOLONTARİZM”

Özet

19. yüzyılın eylem ve kuram adamı Karl Marx’ın devrimci görüşleri ilk kez Rusya’da hayat buldu ve ilk kez orada son buldu. Rusya’daki Marxist devrim, kuram ve uygulama arasındaki ilişkinin bir tür deneyidir. Kuşkusuz Marx’ın kuramı çok boyutludur ve bu yüzden de çok boyutlu tartışılmalıdır. Uygulamanın gerçekleştiği Rusya’daki devrimci süreç de çok boyutludur. Her ikisinin çok boyutlu olmasına karşılık belirli özleri itibarıyla da tekrar gözden geçirebilir. Bu özler ise Marx’ın kuramının determinist yönüne karşılık Lenin’in Rusya’da gerçekleştirdiği devrim volontaristtir. İşte sorun da burasıdır: Kuram-pratik ikilemindeki kopukluk bir ustanın becerisinden ziyade kuramın dışında herekte edilmiş olmasıdır. Marx’ın kuramının tarihi materyalist ve de determinist yorumuna karşılık volontarist yorum Rusya’da ilk kez bir sosyalist devrimin olmasına neden olmuştur. Aynı volontarizm sosyalist uygulamanın sonu olmuştur. Bu deneyimden de anlaşılıyor ki kuram ve pratik madalyonun iki yüzü gibidir. İşte bu makale Sovyet deneyiminde bunu göstermeyi amaç edinmiştir.