YETKİLENDİRİLMİŞ YÜKÜMLÜ UYGULAMASININ ORTAYA ÇIKIŞI VE İLK UYGULAMA OLAN ABD C-TPAT PROGRAMI

Özet

Günümüzde pek çok ülkede uygulamaya konulan yetkilendirilmiş yükümlü uygulaması gümrük idareleri ve şirketler arasında güvene dayalı olarak gerçekleştirilen işbirliği neticesinde ticaretin güvenli ve kolay yapılması amacını taşımaktadır. ABD’de 11 Eylül 2001 tarihinde meydana gelen terörist saldırılar, başta ABD olmak üzere tüm dünya ülkelerini arz zinciri güvenliğinin sağlanmasına dönük tedbirler almaya sevk etmiştir. Bu amaçla ABD’de C-TPAT adıyla güvenlik temelli olarak başlatılan program Dünya Gümrük Örgütü’nün SAFE standartları çerçevesini oluşturmasıyla Yetkilendirilmiş Yükümlü adıyla ticaretin güvenli ve kolay yapılmasına dönük bir programa dönüşmüştür. Güvenlik temelli bir program olan C-TPAT, ABD’nin ulusal güvenliğini ön planda tutarak ülkeye mal gönderen firmaların belirli koşullar çerçevesinde risk derecelerine göre sınıflandırılmalarına dayanan bir uygulamadır. Uygulamanın temel amacı işbirliğine ve güvene dayalı olarak arz zincirine yönelik potansiyel riskleri belirlemek ve buna göre ticari işlemleri düzenlemektir. Bu çalışmada dünya ticaretinde önemli bir dönüm noktası olan ve uluslararası ticarete yepyeni bir anlam kazandıran Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulamasının ortaya çıkışı ve ABD C-TPAT programı anlatılmaktadır. Öncelikle uygulamanın ortaya çıkışı ele alınmış ardından ilk örnek olarak kabul edilen ABD uygulaması ayrıntılı bir şekilde incelemiştir.