SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ AKTİF VATANDAŞLIK DEĞERLERİYLE İLGİLİ KAZANIMLARININ BELİRLENMESİ ve DÜZENLENMESİNE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA

Özet

Aktif vatandaşlık değerleri, toplumlara göre değişiklik göstermektedir. Bu çalışma, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının aktif vatandaşlık değerlerinin öğrenilmesi ve düzenlenmesiyle ilgili nitel bir araştırmadır. Çalışma, eylem araştırması modelindedir. Bir devlet üniversitesinde eğitim fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği birinci öğretim ikinci sınıf öğrencileriyle yapılmıştır. Dersler; Tanıma, Uygulama ve Yönlendirme Oturumu şeklinde planlanmış ve 9 hafta sürmüştür. Değerlerin nasıl biçimlendiğini tespit edebilmek için Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 3. sınıf öğrencilerinden gönüllü 4 erkek ve 1 kız öğrenci eşliğinde değerlendirme yapılmıştır. Bu oturuma Değerlendirme Oturumu ismi verilmiştir. Ders anlatımları, video kamera ile kaydedilmiş, her ders bitiminde araştırmacı tarafından transkript edilmiş ve içerik analizi yapılmıştır. İçerik analizinde demokratik değerler ana teması bulunmuştur. Bu temada alt temalar olarak; seçimlere katılım, toplumsal sorunlara duyarlılık, ifade özgürlüğü, farklı görüşlere saygı, çatışma ve hoşgörü alt temaları yer almıştır. Katılımcıların değer konusunda görülen eksiklikleri eleştirel düşünme becerileri kullanılarak düzenleme yoluna gidilmiştir. Bulunan temalar, Değerlendirme Oturumunda farklılık göstermiştir. Bu değişimin katılımcıların becerilerini sergilemelerine bağlı olduğu düşünülmektedir. Katılımcıların aktif vatandaşlık değerlerin eksik olmasının Türkiye’deki vatandaşlık anlayışından kaynaklandığı düşünülmektedir.