İBNU’L-MUKAFFA‘ VE ÖLDÜRÜLMESİNE SEBEP GÖSTERİLEN ETMENLER

Özet

ÖZET İbnu’l-Mukaffa’ın Arap edebiyatı ile İslâmî ilimlerdeki rolü ve katkısı günümüze kadar tartışılagelmiştir. Bu iddiaların doğruluğu veya yanlışlığı sıradan bir bilgi yanlışlığından ziyade bizi daha farklı noktaya götürecektir. Acaba İbnu’l-Mukaffa‘ toplumu ıslah etmeye çalışan bir reformist mi yoksa kendi dinini ve kültürünü Müslüman topluma empoze etmeye çalışıp onları sabote etmeye çalışan propagandist mi? Böyle bir kimliği olmamasına rağmen sadece kendi menfaati gereği siyaset ve devlet adamlarına iyi görünmeye çalışan sıradan bir memur mu? Bu soruların cevabını bulabilmek için onun öldürülme sebebinin iyi bilinmesi aydınlatıcı olacaktır. Eserleri üzerindeki derinlikli bir araştırma bu sorulara cevap teşkil edebilir. Onun tercüme ettiği eserlerin muhtevası ve hangi kültürden aldığı gibi konular üzerinde araştırmak ve düşünmek de konuyu aydınlatabilir. Söz gelimi Kelile ve Dimne ile Fars tarihi ve yöneticileri ile ilgili eserlerin tercümesi doğal bir seyir içerisinde mi geliştiği yoksa Hint ve Fars kültürünü İslam kültürüne empoze etmenin çabası mıydı sorularına verilecek cevap daha aydınlatıcı olacaktır. Bu çalışmada da İbnu’l-Mukaffa’ın ilmî ve edebî kişiliği ile birlikte onun öldürülmesine sebep gösterilen dinî ve siyasî etmenler mercek altına alınmıştır