ARAP DİLİNİN BİR GERÇEĞİ OLARAK İHTİSAR VE NAHİV KONULARINDAKİ ÖRNEKLERİ

Özet

İhtisar, Arap dilinde bir tek kelimeyle birçok manayı ifade eden kavrama denilir. Arap dilinin doğasında var olan ihtisar, nahvin ilk döneminden beri dilcilerin dikkatini çekmiş ve bütün dilciler tarafından hakkında görüş bildirilmiştir. Bütün dilsel olgular gibi ihtisar kavramının ortaya çıkmasında birçok etken rol oynamıştır. Bu etkenlerden bazıları Arap dilinin doğasında var olan etkenlerdir. Bazıları da dil bilimcilerin nahiv kaidelerini oluştururken başvurdukları sebeplerdir. Arap dilinin doğası, sözü güzelleştirme, konuşan ve dinleyen kişiye kolaylıklar sağlama, tahfif ve muhatabın anlama kapasitesine itimat etme amacı, ihtisarın belli başlı sebepleridir. Arap dilinin bu büyüleyici konusunun şartsız ve kayıtsız bir şekilde ortaya çıktığı düşünülemez. Dilde ihtisarın olabilmesi için gerekli sayılan; ihtisarın mananın sıhhat ve anlaşılmasına zarar vermemesi, muhtasar kelime Arap dilinin kaidelerine uygun olması ve daha önce ihtisar edileni ikinci defa ihtisar etmemek şeklindeki şartlara değinmeye çalışacağız. Ayrıca konunun daha iyi anlaşılabilmesi için nahivdeki nekra, ma’rife nidâ, istifhâm, şart, ism-i fiil, sayı ve kinâye konularından ihtisar bağlamında örnekleri ele alacağız.