YAPAY ZEKÂ VE ETİK ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Özet

Teknolojik gelişmelerin hızı toplumsal sorunlara yol açacak boyutlara ulaşarak, yasal düzenlemelerin ağırlığı karşısında vicdani yapıların daha fazla önceleneceği bir dönemin gerekliliğine işaret etmektedir. Özellikle teknolojik gelişmelere bağlı olarak ahlaki-etik davranış biçiminin ele alınmasını ve yeniden yorumlanmasını gerektiren birçok sorun ortaya çıkmaktadır. Yapay zekâ (artificial intelligence) çalışmaları, genetik mühendislik, transhümanizm, toplum 5.0 gibi teknolojinin insan ve sonrasına geçtiği gelişmeler de dâhil olmak üzere ahlaketik alanını zorlayan çalışmalar çeşitli sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu sorunlar temel çerçevede “Makinelerin ahlakı var mıdır? Daha suç işlenmeden olası suç ve suçluları tespit edebilecek bir makine zekâsı olsaydı onları tutuklamak etik ve ahlaki olur muydu? Biyoteknoloji ve genetik teknolojisi sadece tıbbi amaçlar için mi yoksa zaten sağlıklı insanları daha güçlü ve daha akıllı hale getirmek için de kullanılmalı mıdır?” soruları etrafında şekillenmektedir. İnsanlar ve akıllı makineler arasındaki artan bağlantı ve simbiyotik etkileşim, ahlak ve çağdaş etik için ciddi bir tartışma alanı oluşturmaktadır. Bu tartışmalar çerçevesinde, bu çalışmada yapay zekâ ve akıllı makinelerin kilit rol oynadığı bir düzlemde ortaya çıkan etik ve ahlaki zorluklar literatür taraması yöntemiyle incelenmiş ve durum analiziyle örnek çalışmalar üzerinden teknoloji-etik ikilemi irdelenmiştir. Araştırma sonucunda, teknolojik gelişmelerin çok hızlı ilerlediği ancak ahlaki ilkelerin buna ayak uyduramadıklarına ulaşılmıştır. Bu nedenle yeni bir teknoloji tabanlı ahlaksal ilkelere ve farklı bir sosyolojik anlayışa ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.