19. YÜZYIL TÜRKİYE’SİNDE FİKİR HAREKETLERİ VE BASIN: AHMET RIZA BEY’İN HAYATI VE DÜŞÜNCE YAPISI

Özet

Osmanlı İmparatorluğu’nun XIX. yüzyılın sonları ile XX. yüzyılın başlarına tekabül eden son döneminde Batı’nın felsefi birikimi ve bilimsel yöntemlerini kullanarak eserler ortaya koymaya çalışan hatırı sayılır bir aydın kesimi bulunmaktadır. Dönem itibariyle geniş bir coğrafyaya ve dolayısıyla çok uluslu bir yapıya sahip olan devletin aydınları bu çoklu yapı içinden çıkmıştır. Farklı milletlerden ve bölgelerden sürece dâhil olan bu insanlar evvela Osmanlılık olgusunun birleştiriciliğinde bir şeyler yapmaya çalışmış fakat konjonktürel olarak farklı alanlara savrulmalar yaşamıştır. Ahmed Rıza Bey (1858-1930) söz konusu aydınlardan biri olarak hem devlet kademelerinde önemli görevler ifa etmiş hem de bir entelektüel olarak değerli eserler ortaya koymuştur. Başta Fransızca olmak üzere birden fazla dil bilen Ahmet Rıza Bey’in eserlerinin az bir kısmı Türkçeye çevrilmiştir. Bu çalışma, Ahmet Rıza Bey’in hayatı ve düşünce yapısını anlamaya yönelik mütevazı bir çaba olarak, aslı Fransızca olan Batı’nın Politik Ahlaksızlığı adlı kitabın analizini içermektedir.