RUS KAYNAKLARINDA TATAR DİLİ VE TARİHİ

Özet

Dil, ait olduğu milleti meydana getiren en önemli unsurlardan bir tanesidir. Her milletin kendine özgü bir dili vardır, bu dil kültürünü yansıtır. Dil, bir süreç sonunda kazanılan bir birikimdir. Bu süreç tarihsel olduğu gibi insan hayatında geçen, yaşantısal süreç de olabilir. Dilin tarihsel gelişimini, değişimini tarihsel süreç ifade eder bir tanesidir. Her milletin kendine özgü bir dili vardır, bu dil kültürünü yansıtır. Dünya’nın en köklü dillerinden biri olan Türkçe, Türk toplumlarının geniş bir coğrafyaya yayılmasından dolayı kullanım sahası da geniş olmuştur. Türkçenin alt kollarından biri olan Tatar Türkçesi de, Tatarların köklü bir tarihe sahip olmasından dolayı Türk dilleri arasında önemli bir geçmişi olan lehçedir. Kazan Tatarları, “biz Tukaylı millet”, “biz kitaplı millet” diyerek kendilerini övmeyi seven bir toplumdur ve bunu da sonuna kadar hak etmektedirler. Kazan Tatarları çok eskiden beri Türk Dünyası’nın önde gelen topluluklarından biri olmuştur. Medeniyet, bilim, sanat, edebiyat, tarih dallarında yetiştirdiği bilim adamları, dünya çapında tanınan yazarları, siyasetçileri ile Türk Dünyası’na önemli isimleri kazandırmıştır. Aynı zamanda da Kazan Üniversitesi, İdil-Ural bölgesinde açılan en eski üniversitelerden birisidir. Bu çalışmada, Rus kaynaklarında Tatar dili ve tarihi ele alınmış ve bu kaynak üzerinden inceleme yapılmıştır. Çalışmanın “Giriş” bölümünde Tatarlar hakkında genel bir bilgi verilmiş, araştırmanın konusu ve Türkiye’de Tatar Türkçesi hakkında çıkartılan kitaplar hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamız 3 döneme ayrılarak incelenmiştir. 1. Dönem, Tatar Türkçesinin ilk oraya çıkışı ve kullanan topları hakkında bilgi verilmiştir. 2. dönem Kazan Hanlığı’nın etkileri ve yazılan eserler üzerinden açıklama yapılmıştır. Son dönemde ise yaşanan alfabe değişiklikleri ve Rusçanın da etkisiyle dildeki değişiklere yer verilmiştir.