GELECEKÇİ GELENEK BOYUTLARIN ve KUANTLARIN RESSAMI

Özet

Dilşan Balkancı, kimlik arayışları, sanatı gelenekten moderne taşıma ve bilimi sanata yansıtma bağlamında Çağdaş Türk resminin önemli bir temsilcisidir. Bu makale onun resmindeki beşinci boyut ve sonrası hakkında; çalışmalarının niteliği konusundadır. Sanatçının resimlerinde 5. boyut ve diğer boyutlar: tünel boyutu yahut zaman- mekanın eğilip bükülmesiyle oluşan kesecikler, küreler, balonlar, dehlizler, şeritler, dalgalanıp duran bir uzay-zaman ve paralel diğer evrenlerle kendini gösterir. “Zamanın içinden hızla geçen bir fikir parçacığı” olarak kendini tanımlarken Higgs alanlarına ve evrenin gözlemleyicinin algısıyla değişen göreceliğine gönderme yapar. Bu ifadenin sanat dilindeki aktarımı ve anlamlandırmaları şaşırtıcıdır: Doğulu mistiklerin “Tanrı evreni sadece düşündü” fikrini ve kuantum fiziğinin Berkeley felsefesine yaklaşan gizemli matematiğini, görüngüler ve değişimler dünyasını aksettiriyor. Her an değişip yenilenen binlerce evrenin varlığını duyumsatmaya resmin dar olanakları çerçevesinde muvaffak oluyor. Onun resmi ancak sinemadaki bilim kurgu türüyle kıyaslanabilir. Balkancı’nın Resmini anlamak fizikle ilgili araştırmalar yapmayı gerektiriyor. Yalnızca mekanda diğer boyut algılarını yansıtmakla kalmamış; üç boyutlu materyallerle tuval yüzeyinde asemblaj tekniğinin olanakları içinde dördüncü boyut sonrası boyutlara yahut evrenlere gönderme yapmıştır: İki boyutlu ve üç boyutlu iç içe geçen yüzeyler, katmanlar yaratarak, delikli nesneleri tuval üzerine aplike ederek ve boyutlar arasında tünel alanları yaratarak. Dilşan Balkancı yaşamın ve zaman-mekanın içinde kendisinin eş zamanlı tanığı. Uzayı damalı bir satranç tahtası olarak döşemiş. Satranç tahtasının üzerinde ise atlar taşlara dönüşmüştür. Siyah beyaz damalar sayesinde genleşme, şişme, büzüşme, eğilip, bükülme, kıvrılma, kırılma ve tünel boyutlarını daha iyi ifade ederek optik bir illüzyon yaratmış. Bu sayede kuantum gerçekliğine de gönderme yapıyor: yanılsamanın gerçekliğimizi oluşturması, sayısız evrenler içinde sayısız gerçekler ve gözlemleyicinin gerçeği. Balkancı’nın resminin geleneksel, bilimsel ve çağdaş boyutu ontolojik ve morfolojik yapısıyla bu makalede irdelenmiştir.