TÜKETİM TOPLUMUNUN İŞLEVLERİ VE TÜRK SİNEMASINDA POPÜLER KÜLTÜR OLGUSU: DONDURMAM GAYMAK FİLMİ İNCELENMESİ

Özet

Günümüzde medya toplumların en etkili, en aktif kullanılan kurumlardan biri haline gelmiştir. Toplumsal bütünlüğün gerçekleşmesinde ve toplumsallaşma sürecinde yine iletişim kanallarının son derece önemli bir etkiye sahip olduğunu söyleyebiliriz. Medyanın ‘’ürettiği’’ dünyada gerçek olmayan bir etkisellik yaşayan bireyler, sanal bir kültür türü ile karşılaşmakta; ancak medyanın etkisi bu etkileşime kısa sürede adapte olmaktadırlar. Tüketici kültüründeki hareket, günümüz toplumunda dünyadaki özgül ideolojiyi daha kolay anlamak ve popüler kültür araçlarının ortaya çıkması için elverişli bir ortam yaratmak açısından merkezi bir rol oynamaktadır. Bu durumda, sosyal yapı bir kültüre göre farklılık gösteren süreğem bir durum ortaya koymaktadır. Nitekim bu süreğenlik içerisinde bireyler, kendilerine servis edilen kültür biçiminin bir parçası olmaktadırlar. Şüphesiz ki medya; tüketicilerin durum ve davranışlarını yöneterek kendilerine ihtiyaç duydukları aslında ihtiyaç haline getirilen zevkleri gösterip, bu zevk ve iktiyaçların nasıl giderilmesi gerektiğini göstermektedir. Tüketim kültüründeki devinimler, günümüz toplumunun daha kolay anlaşılması bakımından merkezi bir rol oynamakta, dünyada belirli ideolojilerin, popüler kültür araçlarının ortaya çıkmasına uygun bir ortam yaratmaktadır. Nihayetinde yaratılan bu ortam toplumsal yapıya, kültüre göre değişiklik gösteren bir statüyü meydana getirmektedir. Medyanın, gelenekselliğin kalıplarını kullanarak sürekliliğe dönüştürdüğü, ürettiği bu kültür günümüzde popüler kültür olarak değerlendirilmektedir. Özellikle modernleşme ile birlikte tüketimsellik ve tüketim toplumu kavramları, gündelik yaşam içerisinde statü ve sınıfları belirleyen etmenler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma ile, tüketim toplumunun işlev ve işleyişleri popüler kültür kavramı ile birlikte incelenecektir. Geleneksel kültürün yerini alan medyatik kültürün işleyişi “tüketim” ve “tüketim kültürü” kavramları içerisinde değerlendirilecektir.Çalışmanın temel amacı, giderek önem kazanan küreselleşme ile tüketicinin, gerek medya yani kitle iletişim araçları, gerekse de endüstrinin kıskacı arasında kalması nedenleriyle kendilerini nasıl var etmeye çalıştıklarını, emeklerini ortaya koyma şekillerini bir örnekle ortaya koymaktır. Sonuç olarak, 21.yüzyıl kapitalizm çarkı ve modernite kuşatmasında artık üretim toplumu yerini tüketim toplumunun aldığı gerçeğine varılacak, medyanın bireylerin tutum ve davranışlarını etkileyebilme ve hatta değiştirebilme gücüne sahip olması ile tüketim arasındaki bağı ele alınacaktır. Çalışma iki ana bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde; popüler kültür ile Türkiye’de tüketim toplumunun kent ve birey üzerindeki etkileri incelenecek; küreselleşen dünyada kitle iletişim araçlarının ikna gücü ve etkileri, sinema gerçeği kapsamında kuramsal çerçevede incelenecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde; tüketimcilik ve popüler kültür eleştirisi, Türk sinema filmlerinden ‘’Dondurmam Gaymak’’ adlı yapıt üzerinden söylem analizi tekniğinden yararlanılarak değerlendirilecektir.